Press "Enter" to skip to content

Rehabilitacja

Część I

Zdrowie     

         Biorąc pod uwagę definicję zdrowia, że jest to stan pełnego  fizycznego, psychicznego oraz społecznego i duchowego dobrostanu [wg WHO],  wszelkie zaburzenia będą świadczyły o chorobie, której skutkiem może być niepełnosprawność.

        Zdrowie fizyczne, to prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jego układów i narządów.

        Na zdrowie psychiczne składają się dwie składowe:

  • zdrowie emocjonalne, czyli zdolność do rozpoznawania emocji i ich wyrażania, umiejętność radzenia sobie ze stresem, agresją, napięciem, lękiem czy depresją oraz
  • zdrowie umysłowe, a więc zdolność do logicznego myślenia.

         Zdrowie społeczne, to zdolność do nawiązywania, podtrzymywania  i rozwijania prawidłowych relacji z innymi ludźmi.

         Zdrowie duchowe jest związane z wierzeniami i praktykami religijnymi lub osobistym zbiorem zasad, zachowań i sposobów osiągania wewnętrznego spokoju i równowagi.

Wszelkie zaburzenia zdrowia strukturalne lub czynnościowe, to choroba. Zaś skutkiem choroby może być niepełnosprawność.

Rehabilitacja

        Różnego rodzaju postępowanie mające na celu przywrócenie utraconych funkcji w każdej sferze życia, określa się mianem  rehabilitacji. 

Innymi słowy rehabilitacja oznacza zespół działań organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, poprawy jakości życia i integracji społecznej. [wg WHO]

W przypadku chorych z zespołem Chiari, ze względu na różnorodność objawów, zachodzi potrzeba działań w różnych dziedzinach, ale przede wszystkim z zakresu rehabilitacji ruchowej w tym fizjoterapii.

Fizjoterapia

Fizjoterapia jako dyscyplina zajmująca się likwidacją skutków lub łagodzeniem procesów chorobowych i ich następstw, zapobieganiem im oraz przywracaniem sprawności człowieka w ciągu całego jego życia, umiejscowiona jest w obszarze nauk medycznych. [wg SFP]

Jak skorzystać z rehabilitacji/fizjoterapii?

Rehabilitacja lecznicza [NFZ]

Świadczenia gwarantowane z zakresu rehabilitacji leczniczej są realizowane w warunkach ambulatoryjnych, domowych, w warunkach ośrodka lub oddziału dziennego oraz w warunkach stacjonarnych.

Na świadczenia rehabilitacyjne wymagane jest skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, tj. takiego, który pracuje w ramach umowy z NFZ. Na niektóre świadczenia skierowanie wystawić może tylko lekarz specjalista.

Fizjoterapia w warunkach ambulatoryjnych [NFZ]

Skierowanie do poradni rehabilitacyjnej oraz na zabiegi fizjoterapeutyczne realizowane w warunkach ambulatoryjnych i domowych, może wystawić każdy lekarz ubezpieczenia zdrowotnego.

Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne, ważne jest 30 dni od daty wystawienia.

W tym czasie skierowanie musi zostać zarejestrowane w miejscu, w którym udzielane będą świadczenia, bez względu na to, kiedy rozpocznie się rehabilitacja. Zabiegi fizjoterapeutyczne odbywają się na podstawie zlecenia wydanego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego w cyklu terapeutycznym do 10 dni zabiegowych, jednemu świadczeniobiorcy przysługuje nie więcej niż 5 zabiegów dziennie.

Fizjoterapia w warunkach domowych [NFZ]

Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne w warunkach domowych wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), lub inny lekarz specjalista ubezpieczenia zdrowotnego, w tym lekarz specjalista w dziedzinie rehabilitacji, reumatologii, neurologii, neurochirurgii i neurotraumatologii, ortopedii i traumatologii i inni.

Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne w warunkach domowych jest ważne 30 dni od daty wystawienia. W tym czasie skierowanie musi zostać zarejestrowane, bez względu na to, kiedy rozpocznie się rehabilitacja.

Rehabilitacja w warunkach domowych przeznaczona jest dla pacjenta, który nie porusza się samodzielnie i nie ma możliwości dotarcia do placówki rehabilitacyjnej.

Czas trwania rehabilitacji realizowanej w warunkach domowych dla jednego świadczeniobiorcy wynosi do 80 dni zabiegowych w roku kalendarzowym oraz nie więcej niż 5 zabiegów dziennie. W przypadku uzasadnionym względami medycznymi i koniecznością osiągnięcia celu leczniczego czas trwania rehabilitacji może zostać przedłużony decyzją lekarza zlecającego zabiegi, za pisemną zgodą dyrektora właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Świadczenia rehabilitacji w warunkach domowych nie mogą być łączone ze świadczeniami realizowanymi w zakresie hospicjum domowego.

 (Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej) [NFZ]

Cele fizjoterapii

        Najpierw dokonuje się oceny funkcjonalnej, następnie wyznacza się cel główny i cele pośrednie, by zaplanować terapię. Realizację terapii weryfikują różne testy funkcjonalne, które wykonywane są na początku terapii i na zakończenie zabiegów. Czasem jest konieczność wykonania testów w czasie terapii, szczególnie w sytuacji, gdy nie w pełni udaje się zrealizować oczekiwane wyniki.

       Wpływ na nie będzie miał stan neurologiczny, umiejscowienie zmian chorobowych i ogólna wydolność organizmu oraz sposoby leczenia.

        Postępowanie fizjoterapeutyczne będzie zróżnicowane. Na pewno należy pracować nad zwiększeniem lub zachowaniem ruchomości stawów kręgosłupa, szczególnie w odcinku szyjnym oraz w obrębie kończyn górnych. Z powodu osłabienia siły mięśni kończyn górnych i kręgosłupa, niezbędne będzie ich wzmocnienie i praca nad poprawą stabilności kręgosłupa, zwłaszcza w odcinku szyjnym, a także wzmocnienie mięśni tułowia celem lepszej stabilizacji całego ciała, a co się z tym wiąże, lepsze utrzymanie równowagi w poszczególnych pozycjach i w czasie chodu.

Metody usprawniania

PNF – proprioceptywne torowanie nerwowo-mięśniowe (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation) jedna z najbardziej skutecznych metod fizjoterapeutycznych.

Jest to metoda neurofizjologiczna i zgodnie z jej filozofią, na podstawie analizy stanu funkcjonalnego chorego, dąży się do odtworzenia utraconej funkcji zgodnie z fizjologicznym przebiegiem ruchu, uwzględniając potrzeby i trudności chorego w życiu codziennym.

Jest to praca bez bólu, nastawiona na sukces (pozytywne nastawienie), czyli osiągnięciu celu, a więc najwyższego poziomu funkcjonalnego zgodnie z ICF – Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (International classification of functioning, disability and health). Mobilizacja chorego, dzięki intensywnemu treningowi i jego aktywnym udziale w terapii, prowadzi do samodzielności w ćwiczeniach, co przekłada się na samodzielność w życiu. PNF uwzględnia człowieka jako całość, a więc jego cechy fizyczne, osobowościowe, emocjonalne, środowiskowe.

Główne zasady torowania:

  • zwiększenie możliwości do wykonania ruchu lub poprawa stabilizacji,
  • prowadzenie ruchu przez zastosowanie odpowiedniego chwytu i dobraniu właściwego oporu,
  • osiągnięcie dobrej koordynacji ruchu dzięki prawidłowej jego sekwencji,
  • zwiększenie wytrzymałości i zapobieganie zmęczeniu.

mgr Beata Smolarek