Omawiając istotę zespołu Chiari oraz jamistości rdzenia nie sposób pominąć dolegliwości bólowych jakie odczuwać mogą chorzy na te choroby. Zapewne najlepiej byłoby wymienić sposoby skutecznego leczenia i nie wdawać się w rozważania na temat przypuszczalnych mechanizmów powstawania bólu i jego konsekwencji, ale póki co, medycyna nie potrafi zagwarantować wyleczenia i wielu chorych musi radzić sobie żyjąc z licznymi dolegliwościami i z pomocą lekarzy, maksymalnie redukować cierpienie i trudności życiowe.
Porozumienie i współpraca pacjentów z leczącymi ich lekarzami jest warunkiem optymalnego leczenia. Warunkiem dobrej współpracy jest wspólny język i zrozumienie. Poniżej chciałbym zasygnalizować Państwu sposób analizy objawów klinicznych dla ustalania rozpoznania „bólowego” i planowania leczenia objawowego (zwalczania bólu). Na koniec ponowię apel o aktywny udział chorych w upominaniu się o leczenie przeciwbólowe poprzez analizę swoich dolegliwości i wspólne z lekarzem planowanie leczenia.
dr Jerzy Jarosz